مهران ابراهیمیان؛ بازار: در شرایطی که اقتصاد ایران بیش از هر زمان دیگری به بازتعریف جایگاه خود در تجارت جهانی نیاز دارد، نخستین نشست تخصصی قهوه، چای و زعفران با حضور دیپلماتها، فعالان اقتصادی، نمایندگان دولت و بخش خصوصی برگزار شد؛ رویدادی که با محور محصولات کشاورزی شکل گرفت، اما در بطن خود پرسشهایی بنیادین درباره دیپلماسی اقتصادی و نسبت فرهنگ با تجارت را پیش کشید.
این نشست که با ادبیات اعتماد، گفتوگو و همکاری پایدار آغاز شد و از حیث تنوع سخنرانان برنامهای متکثر داشت، اما ناگزیر پرسشهای مشخص مخاطبان اقتصادی را نیز فعال کرد: آیا چنین رویکردهایی میتوانند ایران را از یک بازار مصرفی صرف به بازیگری مؤثر در زنجیره ارزش جهانی ارتقا دهند؟ یا همچنان شکاف میان «ظرفیت» و «راهبرد» بهعنوان حلقه مفقوده باقی خواهد ماند؟ چگونه می توان از فرهنگ نهفته در پر مصرف ترینن نوشیدنی های جهان وآداب معاشرت همجوار با آنها به توسعه و تجارت بیشتر رسید؟
میرحسام ذنوبی، قائممقام خانه اقتصاد، در پاسخ به این پرسشها به خبرنگار بازار گفت: هدف از برگزاری این همایشها و همکاری با انجمنهای دوستی، شناسایی فرصتهای تجاری در فضای سخت و پیچیده امروز اقتصاد و تجارت ایران با جهان است.
او معتقد است: یافتن بازارهای جدید برای بخش خصوصی، در شرایطی که دولت امکان ایفای نقشی پررنگ در توسعه تجارت خارجی را ندارد، ضرورتی انکارناپذیر برای حرکت در مسیر توسعه و ایجاد ظرفیتهای تازه جهت نقشآفرینی بیشتر بخش خصوصی به شمار میرود.
قهوه، چای و زعفران بهعنوان کالاهایی فراتر از محصول، در نشستی تخصصی به میدان دیپلماسی اقتصادی آمدند و نسبت فرهنگ، تجارت و هویت ملی ایران را به چالش کشیدند
اقتصاد، وقتی از فرهنگ معنا میگیرد
شبنم قربانی، رئیس انجمن دوستی ایران و اوگاندا و برگزارکننده اصلی این رویداد نیز در ابتدای نشست تأکید کرد: چای، قهوه و زعفران صرفاً کالاهای تجاری نیستند، بلکه بازتابی از فرهنگ، تاریخ و شیوه زیست ملتها محسوب میشوند.
او گفت: اقتصاد زمانی ماندگار و اثرگذار خواهد بود که در بستر فرهنگ، شناخت متقابل ملتها و احترام به هویتها شکل بگیرد. روابط اقتصادی نباید تنها به مبادله کالا محدود بمانند، بلکه باید افقهای تازهای از همکاری را پیش روی کشورها بگشایند.
قربانی تصریح کرد: انجمن دوستی ایران و اوگاندا تلاش کرده است مسیر گفتوگوهای فرهنگی و تعاملات انسانی را که زیربنای روابط تجاری پایدار هستند، تقویت کند.
به گزارش بازار، با این حال تحقق عملی این ایدهها نیازمند ابزارهای اجرایی مشخص است؛ موضوعی که به نظر میرسد خانه اقتصاد در پی تکمیل آن است. از این منظر، حضور همزمان تجار فعال حوزه قهوه، زعفران و چای در کنار سفرای کشورهای مختلف در این همایش، اقدامی هوشمندانه و هدفمند ارزیابی میشود.
اقتصاد قهوه و دعوت به شراکت و کشت فراسرزمینی
در ادامه، ماتاتا، سفیر اوگاندا در ایران، با تشریح ظرفیتهای کشورش، قهوه را مهمترین مؤلفه تاریخی و اقتصادی اوگاندا دانست و تأکید کرد: قهوه در اوگاندا صرفاً یک محصول کشاورزی نیست، بلکه بخشی از هویت ملی ما به شمار میآید.
به گفته او، قهوه عربیکا و روبوستا در مناطق مختلف اوگاندا کشت میشود و این کشور یکی از تولیدکنندگان بزرگ قهوه در شرق آفریقا محسوب میشود. سفیر اوگاندا تصریح کرد: حدود ۶۸ درصد صادرات قهوه اوگاندا به اروپا انجام میشود و این محصول یکی از ارکان اصلی اقتصاد صادراتمحور ماست.
او با اشاره به جایگاه ایران در بازار جهانی قهوه افزود: ایرانیها علاقهمندان جدی قهوه هستند و بهویژه دانههای روبوستای اوگاندا در بازار ایران شناخته شدهاند، با این حال ایران هنوز در فهرست ده واردکننده اصلی قهوه اوگاندا قرار ندارد.
این گزاره بهخوبی فاصله میان ظرفیت بالقوه بازار ایران و واقعیت نقش آن در تجارت جهانی قهوه را نشان میدهد.
سفیر اوگاندا با صراحت به چالشهای این حوزه نیز اشاره کرد و گفت: قوانین مرتبط با زمینهای جنگلی، سازوکارهای نظارتی، آموزش نیروی انسانی و تبلیغ مؤثر از جمله عوامل تعیینکننده در توسعه صادرات قهوه هستند.
او همچنین از کشاورزی فراسرزمینی، آموزش کشاورزان و ارتقای آمادگی منابع انسانی بهعنوان مسیرهای افزایش همکاری میان ایران و اوگاندا نام برد؛ موضوعی که اگرچه از منظر اقتصادی جذاب به نظر میرسد، اما در تجربه ایران با چالشهای جدی همراه بوده و نیازمند چارچوبهای حقوقی و مالی شفاف است.
در تجارت نوین، اعتماد مهمتر از کالا
معصومه آقاپور، مشاور اقتصادی رئیسجمهور نیز در این رویداد با نگاهی کلان به تحولات اقتصاد جهانی تأکید کرد: در جهان امروز، تجارت صرفاً جابهجایی کالا نیست؛ احترام، اعتماد و شراکت، زیربنای تجارت نوین را شکل میدهند.
او با اشاره به ضرورت حضور فعال در زنجیره ارزش جهانی گفت: تولید بهتنهایی کافی نیست و کشورها ناچارند از تولید صرف عبور کرده و به سمت همکاریهای راهبردی و پروژههای مشترک حرکت کنند.
آقاپور نقش رسانهها و خبرنگاران اقتصادی را در شکلگیری چنین زیستبومی مهم دانست و ابراز امیدواری کرد که این نشستها بتوانند جایگزینی برای رقابتهای فرساینده و گامی در مسیر ارتقای اعتبار جهانی کسبوکارهای ایرانی باشند.
برند، فناوری و هوش مصنوعی؛ تغییر پارادایم تجارت
در بخش دیگری از نشست، نماینده سفارت برزیل با پرداختن به ابعاد نرم تجارت جهانی، دیدگاهی متفاوت ارائه داد و گفت: برندها در ذهن مصرفکننده متولد میشوند، نه در خط تولید.
این اظهارنظر، بهویژه برای بازاری مانند زعفران ایران معنا و اهمیت ویژهای دارد؛ بازاری که با وجود سهم بالای تولید جهانی، همچنان با ضعفهای جدی در حوزه برندینگ و روایت هویت محصول مواجه است و چنین رویدادهایی میتوانند در بازشناسی جایگاه زعفران ایرانی نقشآفرین باشند.
وی با اشاره به نقش هوش مصنوعی افزود: تمرکز تجارت جهانی از «چقدر تولید کنیم» به «چه تقاضایی وجود دارد و چگونه به آن پاسخ دهیم» تغییر کرده است؛ تغییری که بدون سرمایهگذاری در داده، فناوری و شناخت رفتار مصرفکننده محقق نخواهد شد.
ایران؛ مصرفکننده بزرگ، بازیگر کوچک
یکی از شفافترین بخشهای نشست به ارائه دادههای بازار ایران اختصاص داشت. امیرحسام ذنوبی، قائممقام خانه اقتصاد، با اشاره به جایگاه قهوه در اقتصاد ایران گفت: سالانه بین ۴۵ تا ۵۰ هزار تن قهوه به ارزش حدود ۱۷۰ میلیون دلار از طریق گمرک وارد کشور میشود.
او افزود: قهوه پس از نفت و طلا، از پرمعاملهترین کالاهای جهان است و نوسانات قیمتی آن، ریسک بالایی برای فعالان تجاری ایجاد میکند.
ذنوبی همچنین از تلاش خانه اقتصاد برای طراحی ابزارهای مالی نوین بهمنظور پوشش ریسک فعالان حوزه قهوه خبر داد؛ اقدامی که در صورت تحقق میتواند نقطه عطفی در حرفهایتر شدن تجارت ایران در این حوزه باشد.
در بخش دیگری از نشست، حسن افشاری، نماینده انجمن استادان چای جهان، با اشاره به سابقه مصرف چای در ایران گفت: ایران امروز چهارمین مصرفکننده چای در جهان است.
او یادآور شد: بخش عمده چای مصرفی کشور از سریلانکا و کنیا وارد میشود؛ واقعیتی که بار دیگر نقش ایران را بیش از آنکه بازیگری فعال در زنجیره ارزش منطقهای نشان دهد، بهعنوان یک بازار بزرگ مصرف برجسته میکند.
مجموع مباحث مطرحشده در این نشست نشان داد که قهوه، چای و زعفران ظرفیت آن را دارند که به ابزارهای واقعی دیپلماسی اقتصادی ایران تبدیل شوند. این محصولات، سفیران بیکلام ملتها هستند؛ محصولاتی که بدون نیاز به زبان مشترک، پیام احترام، اعتماد، دوستی و همکاری را منتقل میکنند و میتوانند نقطه آغاز فصلی تازه از همکاریهای فرهنگی، اقتصادی و دیپلماتیک میان ایران، اوگاندا و دیگر کشورها باشند. اما تحقق این ظرفیت تنها زمانی ممکن خواهد بود که به راهبردهای اجرایی مشخص منتهی شود. همانگونه که قائممقام خانه اقتصاد اشاره کرد؛ تقویت نقشآفرینی بخش خصوصی و کشف بازارهای جدید؛ مسیری که میتواند از خلال انجمنهای دوستی، و با حضور تجار جوان، خلاق و خوشفکر شکل بگیرد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0